Heilsueflandi samfélag
Heilsueflandi samfélag er samfélag þar sem heilsa og vellíðan allra íbúa er höfð í fyrirrúmi í stefnumótun og aðgerðum á öllum sviðum.
Heimsmarkmið sem tengjast verkefninu
Verkefnalýsing
Heilsueflandi samfélag (HSAM) er heildrænt starf sem Embætti landlæknis stýrir í samstarfi og samráði við sveitarfélög, ýmis ráðuneyti, stofnanir og aðra hagaðila. Sveitarfélög hafa sjálf frumkvæði að því að gerast HSAM. Bæjar-/sveitarstjóri undirritar samstarfssamning um að vinna markvisst að vellíðan allra íbúa og umgjörð starfsins er fest í sessi með stýrihópi og tengilið. Markvisst lýðheilsustarf felur í sér notkun lýðheilsuvísa, gátlista og annarra gagna til að meta stöðuna og forgangsraða í samræmi við þarfir hvers samfélags. Unnið er með áhrifaþætti heilbrigðis og vellíðanar, s.s. félags-, efnahags- og menningarlegar aðstæður, manngert og náttúrulegt umhverfi (sjá mynd) til að stuðla að vellíðan allra. Árangursrík innleiðing HSAM á þannig að fela í sér vinnu með öll 17 heimsmarkmiðin og styrkja allar þrjár grunnstoðir sjálfbærni. Starf Heilsueflandi leik-, grunn- og framhaldsskóla og Heilsueflandi vinnustaður skarast við og er mikilvægur liður í starfi HSAM. Í janúar 2023 bjuggu um 95% landsmanna í Heilsueflandi samfélagi. Heilsueflandi samfélag er einnig landsnet fyrir starf WHO Healthy Cities á Íslandi.
Markmið verkefnis
Meginmarkmið Heilsueflandi samfélags er að styðja samfélög í að skapa umhverfi og aðstæður sem stuðla að heilbriðum lifnaðarháttum, heilsu og vellíðan allra íbúa. Er það samhljóma heimsmarkmiði 3, heilsa og vellíðan, og fellur vel að lykiláherslu heimsmarkmiðanna um að enginn sé skilinn eftir við innleiðingu þeirra.
Hvenær er áætlað að markmiðinu verði náð?
Sjálbærni, með áherslu á starf og árangur til lengri tíma litið er eitt af leiðarljósum HSAM. Starfið er langhlaup og er í stöðugri endurskoðun og þróun.
Mældur árangur
Umgjörð og framvinda starfsins er m.a. metin með könnunum á meðal tengiliða HSAM, stöðu gátlista í vefkerfinu Heilsueflandi.is og stöðu lýðheilsuvísa.
Framvinda verkefnis
8. febrúar 2021
Í byrjun árs 2019 höfðu 23 sveitarfélög gerst Heilsueflandi samfélög. Í janúar 2023 voru þau orðin 38 talsins og í þeim búa um 95% landsmanna. Samkvæmt könnun á meðal HSAM tengiliða 2021 voru t.d. um 94% mjög eða frekar sammála því að þátttaka í HSAM starfinu væri gagnleg. Tenging við heimsmarkmiðin kemur nú fram í öllu starfi HSAM s.s. í samstarfssamningum og við alla kynningu. Í gátlistum HSAM eru sérstök viðmið fyrir heimsmarkmiðin og viðeigandi undirmarkmið hafa einnig verið tengd við viðmiðin gátlista HSAM inn í vefkerfinu Heilsueflandi.is þar sem hvert sveitarfélag hefur sitt vinnusvæði. Sveitarfélögin meta þannig ekki aðeins framvindu sína m.t.t. innleiðingar HSAM heldur einnig, samhliða, m.t.t. innleiðingar heimsmarkmiðanna. Dæmi: Í HSAM gátlistanum Vellíðan með hollu mataræði hafa 13 sveitarfélög metið stöðu sína á viðmiði 5.6 Sveitarfélagið auðveldar íbúum að flokka og losa sig við úrgang sem tengist matvælum með umhverfisvænum hætti. Á skalanum 1-5, þar sem 1 er að engu leyti komið til framkvæmda og 5 að fullu komið til framkvæmda eru tvö sveitarfélög sem meta sína stöðu 5, eitt sveitarfélag metur stöðu sína 1 og önnur eru þar á milli. Meðalskorið er 3,2. Þetta gátlistaviðmið 5.6 er tengt undirmarkmiðum heimsmarkmiða nr. 3, 11 og 12.
Staða verkefnis
Tengdir hlekkir
Tengd verkefni
Museums and the Sustainable Development Goals: a how-to guide for museums, galleries, the cultural sector and their partners
Henry McGhie, Curating Tomorrow
Föngun og förgun koldíoxíðs úr andrúmslofti
Carbfix ohf.
Kolefnisförgunarstöð í Straumsvík
Carbfix ohf.
Flokkun og endurnýting
RARIK ohf.